آسیب شناسی وابستگی شدید به موبایل و شبکه های اجتماعی
بسیاری از والدین با این صحنه آشنا هستند. نوجوانشان ساعت‌ها در اتاق مشغول بازی است، در را می‌بندد و از جمع خانواده فاصله می‌گیرد. شاید در ابتدا به نظر یک تفریح بی‌ضرر بیاید، اما نگرانی از جایی شروع می‌شود که دیگر نمی‌دانند این بازی‌ها کی از سرگرمی عبور کرده‌اند و به یک وابستگی جدی تبدیل شده‌اند
مراقب معتادان آنلاین خانواده باشید
اگر شما هم بیشتر مواقع نوجوان‌تان را گوشی به دست و غرق در دنیای مجازی و بازی می‌بینید، وقت آن است که کمی بیشتر دقت کنید. شاید او هم مثل بسیاری از هم‌سن‌وسال‌هایش گرفتار اعتیاد شده باشد البته اعتیاد آنلاین!
گروه زندگی: این‌بار به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های پنهان این روزهای خانواده‌ها پرداختیم. موضوعی که با وجود شیوع گسترده‌اش، هنوز خیلی‌ها آن را جدی نمی‌گیرند؛ وابستگی و اعتیاد نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای.راستش را بخواهید، این موضوع پیشنهاد دکتر «شادی نوروزعلی» روانشناس تخصصی حوزه نوجوان بود. وقتی از ایشان درباره پررنگ‌ترین مشکلات مراجعان‌شان پرسیدیم و خواستیم یکی از مهم‌ترین چالش‌های نوجوانان را پای میز مصاحبه بیاورند اعتیاد به بازی‌های آنلاین را پیشنهاد کردند. موضوعی که والدین و فضای خانواده در آن بی‌تقصیر نیستند!
بسیاری از والدین با این صحنه آشنا هستند. نوجوانشان ساعت‌ها در اتاق مشغول بازی است، در را می‌بندد و از جمع خانواده فاصله می‌گیرد. شاید در ابتدا به نظر یک تفریح بی‌ضرر بیاید، اما نگرانی از جایی شروع می‌شود که دیگر نمی‌دانند این بازی‌ها کی از سرگرمی عبور کرده‌اند و به یک وابستگی جدی تبدیل شده‌اند.در همین رابطه، شادی نوروزعلی، روانشناس تخصصی حوزه نوجوانان، توضیح می‌دهد:«وقتی از اعتیاد به بازی‌های آنلاین صحبت می‌کنیم، منظور وابستگی به بازی و ناتوانی در کنترل آن است. تا جایی که اختلال جدی در چرخه عادی زندگی نوجوان ایجاد می‌شود. نوجوان ممکن است ساعت‌ها در اتاقش تنها بماند، بازی کند، با اعضای خانواده مراوده نداشته باشد، غذا نخورد، مهمانی نرود، و شب تا صبح بیدار بماند و بازی کند.»
واقعیت این است که بسیاری از خانواده‌ها هنوز عمق فاجعه را درک نکرده‌اند. آن‌ها نمی‌دانند فرزندشان گرفتار نوعی اعتیاد شده. نه از جنس دود و سیگار، بلکه اعتیادی پنهان‌تر و گاهی حتی مخرب‌تر: اعتیاد به بازی‌های آنلاین! نوجوان ساعت‌ها درگیر یک دنیای مجازی است، بی‌آن‌که خانواده متوجه باشند این سرگرمی دیگر از کنترل خارج شده است. تا وقتی زمان بازی به ۶ یا ۸ ساعت در روز می‌رسد، والدین هنوز امیدوارند با چند جمله نصیحت یا اخم و تشر مشکل حل شود. غافل از اینکه هر روزی که می‌گذرد، این اعتیاد بیشتر دامن‌گیر نوجوانشان می‌شود. اینجاست که یک اشتباه رایج، شرایط را بحرانی‌تر می‌کند. اشتباهی که نوروزعلی درباره‌اش هشدار می‌دهد:«یکی از اشتباهات رایج والدین این است که زمانی وارد عمل می‌شوند که بازی آنلاین نوجوان به ۱۰ تا ۱۲ ساعت در روز رسیده. در این مرحله دیگر مسئله از کنترل خارج شده. ما نوجوانانی داریم که تنها ۴ تا ۵ ساعت در شبانه‌روز می‌خوابند، بقیه ساعات را مشغول بازی هستند. در چنین شرایطی، افت تحصیلی، پرخاشگری، افسردگی، اختلالات خواب، انزوای اجتماعی و کاهش فعالیت بدنی به سراغشان می‌آید و مسیر درمان هم دشوارتر می‌شود.»
چرا نوجوان به دنیای مجازی پناه می‌برد؟!
همیشه هم مقصر اصلی، نوجوان نیست. گاهی شرایط خانه و سبک زندگی خانواده‌ها به‌گونه‌ای است که نوجوان راهی جز پناه بردن به دنیای بازی‌ها ندارد. وقتی فضای خانه آرام نیست و پر از تنش است، وقتی خبری از گفت‌وگو و شنیده شدن نیست، نوجوان احساس دیده نشدن و نادیده گرفته شدن دارد، تفریح خانوادگی را بسیار کم تجربه کرده و… طبیعی است که در دنیای دیگری دنبال کمبودهای زندگی واقعی‌اش بگردد.در همین زمینه، از این روانشناس تخصصی حوزه نوجوانان، پرسیدیم چه عواملی باعث گرایش نوجوانان به اعتیاد در بازی‌های آنلاین می‌شود. او هفت دلیل اصلی را برایمان برشمرد؛ دلایلی که خانواده‌ها نیز نقش پررنگی در شکل‌گیری آن‌ها دارند.
۱_نیاز به تعلق و هویت؛ ماهیت نوجوانی این است که در حال هویت‌یابی است و بازی‌های آنلاین فضایی فراهم می‌کنند که نوجوان می‌تواند عضو یک گروه آنلاین شود، یک گروه مجازی برای خود بسازد و احساس تعلق به آن گروه داشته باشد. این موضوع به ویژه برای نوجوانانی که در دنیای واقعی احساس طردشدگی یا بی‌ارزشی می‌کنند یا عزت نفس پایینی دارند، اهمیت دارد.
۲_سیستم پاداش فوری و تحریک دوپامین؛ طراحان بازی‌های آنلاین، این بازی‌ها را به گونه‌ای هوشمندانه و هدفمند طراحی کرده‌اند که با هر برد یا گرفتن امتیاز، سیستم پاداش مغز فعال می‌شود و ترشح دوپامین افزایش می‌یابد. انسان با ترشح دوپامین لذت می‌برد و تحریک می‌شود که دوباره آن کار را انجام دهد.
۳_فرار از واقعیت؛ نوجوانانی که با مشکلات خانوادگی، فشار تحصیلی یا اضطراب اجتماعی مواجه هستند، ممکن است از دنیای واقعی به دنیای بازی پناه ببرند تا احساس کنترل و قدرت را تجربه کنند.
۴_ فقدان سرگرمی جایگزین روزانه؛ نوجوانانی که در برنامه روزانه یا هفتگی خود فعالیت‌های بدنی، تفریحات خانوادگی یا تعاملات اجتماعی واقعی ندارند، بازی‌های آنلاین را به عنوان گزینه اول خود انتخاب می‌کنند.
۵_عدم نظارت والدین؛ اگر والدین به استفاده فرزند از بازی نظارت نکنند، نوجوان بیشتر درگیر این بازی‌ها می‌شود. در واقع معمولاً محدودیت و قانونی برای زمان و نوع استفاده وجود ندارد.
۶_کمبود مهارت‌های تنظیم هیجان؛نوجوانانی که نمی‌دانند چگونه خشم، بی‌حوصلگی یا تنهایی خود را مدیریت کنند، از بازی به عنوان راهی برای تنظیم هیجان و تخلیه آن استفاده می‌کنند.
۷_ماهیت رقابتی و چالش‌برانگیز این بازی‌ها؛ بازی‌های آنلاین حس رقابت، پیشرفت مرحله‌ای و تعامل مداوم با دیگران را برمی‌انگیزد که برای ذهن نوجوان جذاب و انگیزه‌بخش است.
هشت راهکار برای نجات زندگی نسل دیجیتال
اما چه باید کرد که بازی و سرگرمی که این روزها بخشی جدانشدنی از دنیای نوجوانان شده‌اند به مرز اعتیاد نرسد؟ واقعیت این است که نمی‌توان نوجوان را به‌طور کامل از فضای مجازی و بازی‌های آنلاین دور کرد، اما می‌توان یاد گرفت چطور این فضا را مدیریت کرد تا به سلامت روان و رشد فردی او آسیب نزند. در همین‌باره شادی نوروزعلی راهکارهایی را برای پیشگیری از اعتیاد به بازی‌های آنلاین ارائه داده است.
۱_تعیین قوانین مشخص و منطقی؛ یعنی زمان استفاده از بازی مشخص و محدود باشد و این قوانین با توافق خانوادگی تعیین شود.
۲_ نظارت فعال همراه با ارتباط؛ به این معنا که والدین باید بدانند نوجوانشان چه بازی‌هایی انجام می‌دهد، با چه کسانی و در چه گروه‌هایی ارتباط دارد و محتوای این بازی‌ها چیست.
۳_ایجاد جایگزین‌های جذاب؛ والدین ورزش، کلاس‌های هنری، مهارت‌آموزی یا فعالیت‌های گروهی را برای نوجوانان فراهم کنند تا از فضای مجازی فاصله بگیرند.
۴_ تقویت ارتباط عاطفی با نوجوان؛ والدین وقتی رابطه گرم و امنی با نوجوان دارند، فضای خانه امن است. نوجوان احساس دلگرمی می‌کند و کمتر به فضای مجازی پناه می‌برد.
۵_آموزش سواد رسانه‌ای و خودداری به نوجوان؛ به نوجوان بیاموزیم که طراح بازی‌ها عمداً این بازی‌ها را به گونه‌ای می‌سازند که شما را معتاد نگه دارد و مهارت‌هایی مثل برنامه‌ریزی روزانه، مدیریت زمان و گفتن «نه» به وسوسه را به او آموزش دهیم.
۶_ والدین الگوی رفتاری مناسبی باشند؛ اگر والدین ساعت‌ها با گوشی کار کنند، نمی‌توان انتظار داشت نوجوان تمام وقت خود را در گوشی و بازی‌های آنلاین نگذارند.
۷_محدود کردن دسترسی شبانه در خانه؛ والدین قانونی بگذارند که استفاده از اینترنت و دستگاه‌های دیجیتال در زمان خواب متوقف شود و اینترنت خاموش شود و گوشی‌ها نیز در اتاق خواب قرار نگیرند.
۸_شناسایی زودهنگام علائم هشدار، اگر خانواده متوجه شوند نوجوان بدخلق شده، افسرده است، دچار افت تحصیلی، بی‌خوابی یا پرخاشگری شده، این‌ها علائم هشدار هستند و باید هر چه سریع‌تر مداخله و درمان آغاز شود.
شما می‌توانید سوالات‌تان را در بخش نظرات صفحه «آداب زندگی»برای ما ارسال کنید.ما این سوال‌ها را با مشاوران و روانشناسان حرفه‌ای کشور در میان می‌گذاریم و پاسخ‌های تخصصی را در گزارش‌های بعدی با شما به اشتراک خواهیم گذاشت. @Life_Style
منبع : خبرگزاری فارس
#بازی
#اعتیاد
#خانواده
#شبکه_اجتماعی
